Onderwerp:

In de jaren 1960 kwam de bakker eerst met paard en wagen langs de deur om “huis aan huis” zijn vers gebruiken brood aan de man te brengen. Meestal wist je precies wanneer hij op zijn “ronde” in de straat kwam en zorgde moeder dat het gepaste bedrag aan centen met een briefje voor wat gekocht moest worden op tafel lag. Het brood ging in een rieten mand mee naar huis of indien men wilde werd het in grijs vetvrij papier gerold.



Je kocht een brood in zijn geheel (ongesneden) dan bleef het ‘t beste en langste vers tot de volgende ochtend in de broodtrommel op een koele plek in de kelder (die toen in elk huis onmisbaar was) of in de keuken als daar plaats voor was op het aanrecht. Het brood werd gesneden met een broodmes dat vertandingen had en als een zaag door het brood heen ging. Wij waren Katholiek opgevoed en dus zag ik moeder elke ochtend voordat zij het brood aansneed aan de onderzijde een kruis maken met de punt van het scherpe mes. Daarna legde zij het op de brood-plank en mochten wij om beurt onze eigen snee afsnijden om te leren 1. Allereerst rechte plakken te snijden. 2. niet te hard te drukken want anders hield je maar hele kleine sneeën brood over die volledig in elkaar gedrukt waren 3. Niet te dikke plakken af te snijden want in die tijd zeker had men het niet breed (eigenlijk is de armoede nu onder de mensen aan het terugkeren sinds Corona en herhaalt de tijd zich voor mijn gevoel, het is zo herkenbaar , misschien heb ik ‘t geluk dat ik weet hoe zuinig te moeten zijn van die tijd nog) Toch blijft het moeilijk en hoop je eigenlijk dat wat geweest is niet meer terug komt)

Maar …. wie kent deze nog? Deze broodrooster met klepjes aan de zijkant daar stopte je de plakken OUD brood in…want weet wel…de volgende dag kon je elkaar de hersens inslaan met het overige brood (broodverbeteraar om het vers te houden) kende men in die tijd niet. Weggooien of aan de eendjes voeren was er in die tijd zeer zeker niet bij . Mijn moeder sprak altijd “ met zuinigheid en vlijt bouwt men huizen als kastelen” Soms werden er ook “wentelteefjes” van gemaakt. Beslagje maken , plakjes erin en dan bakken in de koekenpan!
Ze sneed het hard geworden brood in plakjes en dat ging de broodrooster in…1 keer de andere kant ook bruin laten worden en dan je vingers branden om het er op tijd uit te halen. Heet op je bord en dan beetje boter erop en wat suiker en kaneel …het was een feest om deze warme lekkernij te nuttigen.

Je moest de boterhammen wel op tijd omkeren want anders was het sneetje verbrand en moest je het ergst verbrande gedeelte er met de punt van je mes afkrabben en uiteindelijk het schoon geschraapte deel opeten. Niets werd er weggegooid…dan moest je maar opletten, eigen schuld dikke bult was dan het motto.
Later kwamen er broodroosters met een timer…die sprongen dan omhoog…tenminste ..als het werkte want vaak bleven de sneetje hangen en stond de kamer vol met rook want voordatje met de punt van je mes het sneetje recht kon duwen zodat het door de opening omhoog kwam…wat het al te laat en zwartgeblakerd om weg te gooien. Modernisering was dus niet altijd een verbetering…bleek toen al.

Zo is het ook met het vooraf gesneden en verpakte fabrieksbrood dat zijn intrede deed. Hier zat toen dus al “broodverbeteraar “ in om veroudering tegen te gaan en het langer verst te houden. De bakker langs de deur maakte plaats voor de ondernemer in de stenen winkelpanden waar je naartoe moest om je waren in te kopen. Mijn inziens is dit het begin van de teruggang in kwaliteit en gezondheid van voeding. Grappig te weten dat je toen niet zoveel keuzes had in brood. Er was witbrood (goedkoopste dat met water was aangelengd) , Melkbrood dat met alleen maar met volle melk was bereid (hier zat dan ook een soort van hostie-achtig merkje onder het brood geplakt dat eetbaar was en waarop “melk bereid” stond en dan het bruinbrood. Nu is de keuze overvloedig. In die tijd was er geen keuzestress zoals ik nu wel eens iemand bij het brood mobiel hoor bellen, zo van : “Schat welk brood moet ik nemen voor het weekend en wil je ook croissantjes? Gewoon of met chocolade ? “

Gelukkig heb ik daar geen last van…mijn darmstelsel kan het niet verteren!